Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου 2010

ΠΕΡΑΙΑ ΧΩΡΑ (Σημερινός Δήμος Λουτρακίου Περαχώρας)

ΠΕΡΑΙΑ ΧΩΡΑ
(Σημερινός Δήμος Λουτρακίου Περαχώρας)

ΙΙ. ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Η Περαία Χώρα είναι ενδιάμεσα στην Βοιωτία και Αργοναυπλία περιοχές με αναφορές στο μεγαλύτερο κομμάτι της Ελληνικής Μυθολογίας. Ο Ηρακλή, ο Περσέας, ο Βριάρεω είναι ήρωες μυθικοί,  που αντιπροσωπεύουν και συνδέουν αυτές τις περιοχές. Αλλά και ο Θησέας και ο Ιάσωνας έδρασαν στην περιοχή ανοίγοντας δρόμους επικοινωνίας (χερσαίους- θαλάσσιους) την μυθική εποχή. Θα δώσω, λόγω στενότητας χώρου, μερικά ετυμολογικά και ιστορικά στοιχεία για τις περιοχές της Περαίας Χώρας.

Ισθμός (=στένωμα): Ίσθμια, Κυρά Βρύση ή Κυράς Βρύση, Καλαμάκι, περιοχή πεδινή, που για χάρη της, ο Ποσειδώνας, ο Απόλλωνας και άλλοι θεοί μάλωναν ποιος θα κυριαρχήσει. Φαίνεται να την κέρδισε ο Ποσειδώνας επειδή ήταν και είναι θαλάσσιος κόμβος και με την βοήθεια του Βριάρεω πρωτοκαθιέρωσε τους Ισθμικούς αγώνες Άμμιλας. Ιδιαίτερα μεγάλη η ιστορία της περιοχής των Ισθμίων σε όλη την διάρκεια της ιστορίας, που δεν καταγράφεται σε λίγες σελίδες.
 Σιδούς (= βλέπω δρόμους) πράγματι ήταν σε οδικό κόμβο Αττικής Μεγαρίδας, Πελοποννήσου- Περαίας Χώρας- Βοιωτίας.Ήταν νότια της σημερινής περιοχής προϊκάμπιτ (σουσάκι) και δέσποζε με κάστρο των δρόμων.
Σχοινούς (=βαλτώδης περιοχή με καλάμια και σχοίνα), είναι η βαλτώδης περιοχή από το σημερινό Καλαμάκι μέχρι τον Άγιο Θόδωρα. Κρομμυών (=ευδοκιμούν κρεμμύδια), σήμερα ανήκει στο δήμο Αγίων Θεοδώρων. Για αυτές τις περιοχές αναφέρω μερικά μυθικά ονόματα: Βριάρεω, Θησέας, Μελικέρτης, Σίνης  Πιτυόκαμπης, Κρομμυωνία Συς, που έδρασαν σε μυθικούς χρόνους.
Θέρμαι (=ζεστά νερά) σημερινό Λουτράκι. Ο Απόλλωνας, ο Ηρακλής είχαν εδώ στέκι για ξεκούραση. Οι ρωμαίοι το εκτίμησαν ιδιαίτερα. Η Ρωμαϊκή έπαυλη στο Καρμπουνάρι και ναός- λουτρά νότιο- ανατολικά της κεντρικής πλατείας το αποδεικνύουν. Ο Άγιος Ανδρέας,  στα σημερινά λουτρά με το λιμάνι τους είχαν ζωή στους βυζαντινούς χρόνους και λίγο βορειότερα το σκήνωμα του Αγίου Παταπίου εντάσσονται σε αυτήν την περίοδο.
Γεράνεια- Παλαιοβούνα (= παλαιό βουνό) σημερινή πέτρα του βουνού ή πίντιζα. Η ονομασία του προσδιορίζει χρόνους, που ανάγονται στο κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, ο Απόλλων και ο Σίσυφος έδρασαν εκεί αλλά ήταν σίγουρα Φρυκτωρία (σταθμός φωτιάς) τους χρόνους του Τρωικού πολέμου. Γεράνειο τείχος: παίρνοντας ΄΄ταις Πλάταις΄΄ της Παλαιοβούνας με σταθμό στον Άγιο Παντελεήμονα για νερό (σίγουρα υπήρχε και υπάρχει σταθμός- έπαυλη) από το πηγάδι και την Κρήνη που υπήρχε μέχρι το 1960 περίπου, φθάνουμε στο Γεράνειο τείχος (ίσως Χάνι Δερβένι τα Βυζαντινά χρόνια). Ο Περίανδρος (ένας από τους σοφούς ) αλλά και ένας μεγάλος οικισμός που φθάνει στη Άρε Μάδα με ακρόπολη στον Άγιο Βλάσση και η τεχνοτροπία της κρήνης στον Άγιο Γεώργιο ίσως να ορίζουν την περιοχή εκεί χρονικά.
Μαγούλες Φούσας: (υψώματα στην φύσημο περιοχής). Ακρόπολη με αρχή χρόνου από πολύ παλιά. Σπηλιές, λαγούμι (υπόγεια στοά) και άλλα χαρακτηριστικά οικισμών δείχνουν ζωή, που έφθασε μέχρι τα αρχικά βυζαντινά χρόνια, με την πολύ παλιά εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (πρωτοχριστιανική).
Περαχώρα: κεντρικός οικισμός της Περαίας Χώρας, που από τα βυζαντινά χρόνια και μετά αναπτύχθηκε ιδιαίτερα. Οι βυζαντινοί τιτλούχοι, Σακελλάριοι- Λογοθέτηδες- Φίληδες- Λαμπαδάριοι –Ζερβαίοι (Μπουγιούκηδες) και οι ενετοί- έμποροι και πλούσιοι Κόντιδες (Κοτζιάς- Γκίκας- Μαλαγάρις) κ.λ.π. έδωσαν την δυνατότητα να συγκεντρωθούν εδώ όλοι οι υπόλοιποι οικισμοί (χωριά) της Περαίας Χώρας (ότι συμβαίνει σήμερα με το Λουτράκι)!, το οποίο συγκεντρώνει όλες τις δράσεις, υπηρεσίες, διοίκηση κ.λπ.
Με την ενετοκρατία από 1204 και μετά πήρε βασικά την ανάπτυξη της Περαίας Χώρας και καταγράφεται στο χρονικό του Μωρέως΄΄. Υπήρχε όμως με δυο ακροπόλεις, τις σημερινές εκκλησίες της Παναγίας και των Ταξιαρχών τουλάχιστον από γεωμετρική εποχή. Το αποδεικνύουν το ΄΄ λιοντάρι της Περαχώρας΄΄ και οι τάφοι που βρέθηκαν στο κάτω χωριό, όπου είχε βρεθεί και το λιοντάρι για την Παναγία και οι υπόγειες στοές στα αλώνια και την Παλιά βρύση με την τεχνοτροπία που αυτές είχαν. Ίσως τεχνοτροπία από Μυνίες, Αιολείς. Οι ονομασίες Παλαιό κάστρα, παλαιό βουνά, παλαιά βρύση κάτι δείχνουν παράλληλο με το παλαιόκαστρο της Τίρυνθας, όπως και οι βυζαντινές ονομασίες Σακελλάριος= υπεύθυνος Σακελιών (κελαριών) (υπουργός τροφίμων αναλογικά σήμερα). Αλλά αυτή η ετυμολογία και ανάλυση δεν μπορεί να γίνει για όλες τις περιπτώσεις εδώ.
Πίσσια: και όχι Μπίσια. Ο 2ος μεγάλος οικισμός των βυζαντινών χρόνων. Είναι η απ΄ αρχή μετοίκησης κατοίκων της Βοιωτίας (Θήβα-Λειβαδιά) κυρίως εμπόρων (ίσως πισατών) μέσω του αρχαίου παραλιακού οικισμού του κάτω Σχοίνου με το λιμάνι του. Θηβαίοι, Λαμπραίοι, Κυριάκηδες, Γκίκαιοι ανάγονται την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου και δρούσαν στα λιμάνια- σταθμούς, πόρτο Γερμενό, Σχοίνου, Στραβά, Ιτέας, Γαλαξίδι, Ναυπάκτου κ.λπ. του Κορινθιακού κόλπου. Ο κάτω Σχοίνος (και όχι Σχίνος)  ήταν λιμάνι, υπάρχει από πρωτοελληνικούς χρόνους με ακρόπολη και υπόγεια στοά (αναφέρεται στην Ηλιάδα) όπως και οι άλλες ακροπόλεις της Περαίας Χώρας με κυκλώπεια τείχη (Άγιος Νικόλαος, Ηραίο, Πείραιον- Ασπρόκαμπος- Στεμπούκουρα (στην ομορφιά), Άγιος Δημήτριος. Τα λιμενικά έργα στη Βουλιαγμένη επίσης είναι παλαιά κυκλώπεια τείχη. Το Βριόκαστρο (κάστρο του Βριάρεω που ήταν ενδιάμεσα στη διαμάχη για το Ισθμό που κέρδισε ο Ποσειδώνας) (αρχικά) ή Διόκαστρο; (κατόπιν) και πάνω από αυτό η αρχαία Φρυκτωρία στη κορυφή της Ντουσιάς καθώς και η Γοργώπις (Μαυρολίμνη) μας πηγαίνουν με τις ονομασίες τους σε αρχικά μυθικά χρόνια επίσης. Ο Άγιος Αθανάσιος το καλογέρθι δίνουν βυζαντινό χρώμα στην περιοχή. Σακελλαραίοι, Γκικαίοι και άλλοι βυζαντινοί έμποροι που ήρθαν στην περιοχή έδωσαν ιδιαίτερη εμπορική ανάπτυξη. Στα Στραβά, Ολμιαί, Σκαλωσιά φόρτωναν μεγάλες ποσότητες ρετσινιού, πίσσας, ξυλείας αλλά και άλλων προϊόντων παραγωγής της Περαίας Χώρας. Όσοι μελετούν (Μελέτη η αρχική μούσα) θα βρουν στο Πείραιον και την Κλίσιζα κυρίως, αλλά και στην υπόλοιπη Περαία Χώρα ελιές που οι κορμοί τους ξεπερνούν τα (6) έξι μέτρα περίμετρο!, αυτό δείχνει πολλά. Ολμιαί (Νησί), Χτενάς, Μυλοκοπή, Στέρνα, Σκάλωμα περιοχές με πάρα πολύ ιστορία, που γεμίζουν πολλές σελίδες και είναι πέρα από τέτοια άρθρα. Γι΄ αυτό, για το Ηραίον με τους Ηραείς, το Πείραιον (Ασπρόκαμπος- στεμπούκουρα) με τους Πειραείς, που ήταν Δήμοι των Μεγαραίων, και όταν ήταν στις μεγάλες δόξες τους έκτισαν το Βυζάντιο, ο Ευπάλινος το εντυπωσιακό υδραγωγείο στη Σάμο (αντίστοιχο με το δικό μας στο Ηραίον) και οι μαθηματικοί τους που ήσαν προπομποί των Πυθαγορείων: πρέπει να επανέλθω με άλλο άρθρο.

Παπαδημητρίου Αναστάσιος
Μαθηματικός- Δάσκαλος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου